De verplichte leeslijst: tijd voor verandering
Onlangs was in het nieuws dat steeds minder tieners lezen. In 2006 las 65% van de jongeren wel eens een boek, in 2016 was dat 40%. Tijd voor verandering, dus! Maar, hoe pak je dat aan? Hoe motiveer je tieners om vaker een boek te lezen? Nou, het antwoord is wat mij betreft simpel:
De verplichte leeslijst moet op de schop
Want verdorie, die leeslijst vond ik echt gruwelijk toen ik jong was. Als ik een boekverslag moest schrijven, koos ik het dunste en makkelijkste boek uit dat enigszins tof klonk. En ja, ook ik heb wel eens een boekverfilming gekeken of online een boekverslag opgezocht zodat ik een boek niet uitgebreid hoefde te lezen. Niet de bedoeling natuurlijk, maar het is heel simpel: als je iets niet voor je lol doet, probeer je het jezelf makkelijk te maken. Ik kan niet zeggen dat ik, toen ik jong was, een hekel had aan lezen, want dat was niet het geval. Maar lezen voor school? Gruwelijk. En ik had op die leeftijd ook absoluut niet verwacht dat ik uiteindelijk een boekenliefhebber zou worden die minimaal 100 boeken per jaar leest.
Ik snap dat je als school leerlingen wil motiveren om literatuur te lezen. Dat literatuur op de leeslijst staat, vind ik dan ook een goed idee. Maar jongens… kunnen we de lijst wel even een flinke opfrisbeurt geven? We kunnen namelijk doen alsof alleen literatuur geweldig leesvoer is, maar er zijn natuurlijk nog veel meer titels die een belangrijke boodschap hebben en geweldig neergepend zijn. Met alle YA-boeken die nu uitgegeven worden, snap ik niet waarom leerlingen niet de mogelijkheid krijgen om deze boeken te lezen. Als je wil dat tieners meer lezen, moet je lezen interessant maken. Dat doe je door leesvoer aan te bieden dat aansluit op hun interesses.
Zoals ik hierboven al zei, vond ik lezen vroeger wel oké, maar niet voor school. Toen ik de Twilight en Wolves of Mercy Falls-serie ontdekte, begon mijn liefde voor lezen pas echt. Ik ondervond hoe spannend, ontroerend, romantisch, sneu en geweldig verhalen kunnen zijn. Als ik die boeken niet had gelezen, had ik mijn liefde voor lezen misschien nooit ontdekt. En nee, het zijn misschien geen hoogstandjes, maar bovenstaande titels zijn wél de reden dat ik nu ook klassiekers en literatuur in mijn boekenkast heb staan. Je verbreedt je horizon vanzelf als je lezen leuk vindt.
Gelukkig staan er wel een aantal YA-titels op de verplichte leeslijst, maar het aanbod is minimaal. De verplichte leeslijst wordt aangevuld met 20 boeken per jaar. Waarom niet meer boeken? Met alle titels die uitgegeven worden, zijn er véél meer pareltjes die de harten van nieuwe lezers kunnen veroveren. Natuurlijk moeten titels aan bepaalde criteria voldoen voordat ze geschikt zijn voor de leeslijst (het blijft tenslotte een onderdeel van je studie), maar een flinke opfrisbeurt mag nu wel eens gebeuren.
Ik ben het helemaal met je eens 🙂 juist YA zou veel meer gestimuleerd moeten worden, omdat dat zulke waardevolle boeken kunnen zijn voor hun ontwikkeling en omdat ze ook met die boeken echt wel kunnen leren wat literatuur is: sommige YA’s zijn ontzettend literair en het is zonde dat dat niet gewaardeerd wordt. Tuurlijk, er zijn ook toffe romans en titels die als hoge literatuur worden beschouwd kunnen ook prima in de smaak vallen, maar het draait allemaal om stimuleren en sturen en zelf laten ontdekken en niet om verplichten.
Precies!
Het plezier voor lezen ontdekken is natuurlijk het belangrijkste. Zodra je van lezen houdt ga je waarschijnlijk zelf wel na een tijdje op zoek naar andere genres. Misschien is het wel een ideetje dat jongeren minstens een deel zelf mogen kiezen en dat de leerkrachten dan eventuele tips geven op basis van wat de leerlingen aangeven dat ze graag gelezen hebben. Zo leren ze misschien wel klassiekers kennen die ze wél willen lezen.
Zelf vond ik de leeslijst niet zo erg, omdat ik lezen toch al leuk vond en die literaire hoogstandjes konden er ook nog wel bij. Maar daarin was ik een van de weinigen. Natuurlijk was het veel leuker om mijn eigen boeken te lezen. Ik kan me herinneren dat ik Twilight voor het eerst las, het was alsof er een wereld voor me openging!
Ik vind ook dat de leeslijst aangepast moet worden aan de smaak van de leerling, want lezen is toch al geen populair tijdverdrijf. Als je die liefde voor boeken wil aanwakkeren, moet je dat wel goed aanpakken, natuurlijk.
Aan de andere kant is literatuurkennis ook belangrijk, o.a. voor je algemene kennis over je eigen land. Daarom denk ik dat er een betere balans moet komen in de boeken: misschien half YA/half literatuur?
Ja, dat ben ik met je eens! Marleen kwam ook met het idee om literatuur af te wisselen met een ander boek van de opgefriste lijst (wat dus ook YA kan zijn) en dat lijkt me wel een goed plan. De afwisseling maakt al veel verschil en zorgt inderdaad voor wat meer balans!
Ah interessante discussie! Ik ben het er deels mee eens, aangezien het lezen zelf natuurlijk al erg belangrijk is. Al vind ik het ook wel goed dat er richtlijnen zijn. Ik heb dankzij de ‘verplichte leeslijst’ wel veel boeken gelezen die ik anders nooit zou oppakken en toch wel indruk hebben gemaakt 🙂 Ik denk dat het een mix de beste oplossing is én dat de leeslijst natuurlijk eens in de zoveel tijd wordt aangepast, haha!
Richtlijnen moeten ook gewoon blijven, want er zijn genoeg boeken die niet geschikt zijn voor boekverslagen e.d. Een mix lijkt me inderdaad een goede oplossing als de lijst opgefrist wordt! Schoolwerk is nou eenmaal niet altijd leuk, maar als je literatuur af kan wisselen met wat luchtiger en eigentijdser leesvoer, dan maakt dat al veel verschil.
Ja inderdaad! Het is zó belangrijk dat jongeren/kinderen lezen en als ze dan ook af en toe zelf hun boeken mogen uitkiezen wordt het denk ik alleen maar beter/meer gestimuleerd 🙂
Ik ben het ook helemaal met je eens. Bij ons lezen leerlingen in de onderbouw boeken die zij willen lezen. Soms willen we dan wel dat ze na 3x De grijze jager een keer wat anders pakken.
Leerlingen mogen van mij alles lezen, als ze het maar leuk vinden en het redelijk bij hun leeftijd past (geen Jip en Janneke natuurlijk in de brugklas).
Toch vind ik dat je als school wel suggesties moet blijven doen. Boeken die ze ook zouden kunnen lezen.
O en wij hebben lezen gewoon geïntegreerd in de Nederlands lessen. Ik lees bijvoorbeeld elke week een half uur met de leerlingen. Sommige collega’s doen 2x 20 minuten.
Klinkt goed! Denk dat dat ook veel doet voor hun ‘zin’ om te lezen. Ik snap natuurlijk dat ze alsnog soms literatuur moeten lezen, maar het feit dat ze verder zo vrij worden gelaten, maakt al veel verschil. En suggesties moeten inderdaad blijven! Die zijn ook belangrijk om leerlingen soms uit hun comfortzone te laten stappen.
Precies. Mooi geschreven! Alleen gaat het bij veel scholen er volgens mij helemaal niet om dat mensen lezen, maar juist dat ze boeken van die verschrikkelijke oudbollige lijst lezen. Dat je juist ziet welke boodschap Pietje met dit boek wil vertellen en wat Annie met dit boek wil overbrengen. Heel triest vooral!
Ja, klopt! Op dat vlak snap ik scholen ook hoor, dat ze tieners literatuur willen laten lezen. Maar als je tieners aan wilt moedigen om te lezen, dan is het juist weer niet handig. Het stomme is dat die twee dingen enorm botsen.
Juist een combinatie van deze twee zou denk ik het beste werken! Een ‘zwaar’ literair werk afwisselen met een boek van eigen keuze!
Ja, mee eens!
Ik kan me herinneren dat wij wel eens een boekenpakket kregen van school. Met een paar boeken die iemand had uitgekozen, en die /moesten/ wij toen lezen en een verslag over schrijven. Het waren niet echt slechte boeken, maar de meeste waren totaal niet mijn ding en daarom vond ik het ook vreselijk. Van die boeken is er ook maar ééntje echt die me is bij gebleven en die ik ook regelmatig herlees… Laat jongeren lekker zelf kiezen wat ze lezen, het is belangrijker dat ze überhaupt iets lezen!
Ik weet nog dat ik voor Engels zelf een boek mocht kiezen en koos voor Breaking Dawn, aangezien ik toen groot fan was van de Twilight-serie. Ik had zóveel plezier in het schrijven van mijn boekverslag, iets wat ik bij de verplichte boeken nooit had. De lerares geloofde alleen niet dat ik alle +750 pagina’s had gelezen, dus vervolgens werd ik daar op afgerekend en kreeg ik een lager cijfer. (Ben ik stiekem nog altijd een beetje boos over, haha.)
Helemaal met je eens! Het gaat erom dat jongeren lezen en dat hoeft (wat mij betreft) echt niet altijd literatuur te zijn. 🙂
Helemaal mee eens! Sterker nog, ik ben altijd gek op lezen geweest, maar dat werd op de havo even een stuk minder. Het was dat we op een gegeven moment Harry Potter mochten lezen voor Engels, toen kwam het weer wat terug. Maar 15 jaar geleden was de Nederlands-leeslijst veel te hoogdravend en joeg het mij zelfs weg van lezen, terwijl het daarvoor mijn liefste hobby was. Dan gaat er toch iets fout. En vervolgens is de lijst nauwelijks veranderd, in ieder geval als je kijkt naar het soort boeken.
Precies. Ik denk dat je er met de huidige leeslijst voor zorgt dat tieners afgeschrikt worden, omdat ze denken dat boeken altijd saai zijn. Terwijl dat absolúút niet het geval. Ik snap echt dat scholen graag hebben dat tieners literatuur lezen, dus qua educatie is het logisch, maar het draagt absoluut niet bij aan het % tieners dat leest.
Hear, Hear! En als ze dat dan ook direct doorvoeren bij Engels (en Duits & Frans), dan zou het helemaal mooi zijn 😀
Het is belangrijker dat ze lezen natuurlijk….maar ons scholen systeem is blijven hangen in de jaren 60 ofzo haha